قیمت نفت ، ارز ، محصولات پتروشیمی و فلزات صنعتی همچون آهن ، فولاد ، آلومینیوم و مس به عنوان مبنا و پایه قیمت گذاری سایر کالاهای تولید شده در سرتاسر جهان به حساب می آیند که البته کشور ما نیز از این قائده مستثنی نیست.
پاییز و زمستان سال گذشته را می توان نقطه عطف و آغاز تحولات عظیم در اقتصاد دانست که در نهایت سبب بهم ریختگی و و مبهم شدن نرخ ها و قیمت ها شد و سیستم قیمت گذاری جدیدی را از ذیل تا صدر صنایع و کالاهای موجود در کشور چه داخلی چه وارداتی ،پدید آورد.
پاییز 96 آغاز این التهابات بود و در آن زمان نرخ ارز با عبور از مرز4 هزار تومان خبرساز شده بود در حالی که قیمت رسمی آن 3700 تومان بود . در آن هنگام هر سکه بهار آزادی 1 میلیون و 312 هزار تومان قیمت می خورد ولی این تازه آغاز ماجرا بود. تحریم ها آغاز و صد البته مدیریت ناهماهنگ و ضعیف بخش های اساسی نیز در ادامه کار بی تاثیر نبود. شیرازه قیمت ها از هم پاشید و هر روز نرخ جدیدی شکل می گرفت و و حتی سیاست های کلان دولت و قیمت گذاری های دستوری نیز درمانی بر دردها نبود.
نرخ ارز هرچند بی پایه و اساس ولی به عدد 19 هزار تومان رسید و سبب ایجاد جهش های شدیدی در نرخ ها از سایر کالاهای سرمایه ای گرفته تا محصولات خوراکی و هر آن چه که هست و نیست شد. هرچند امروز قیمت ارز با سیاست های مثبت بانک مرکزی به زیر 12 هزار تومان رسیده ولی به استثنای طلا که در اقتصاد جهانی پشتوانه پول هر کشوری است و حرکتش دقیقا هماهنگ با نرخ ارز است، قیمت هیچ یک از کالاهای دیگر که در روزهای افزایش قیمت ارز پا به پای آن حرکت می کردند کاهش نیافت.
در این مقاله سعی شده تا به میزان جهش هر یک از کالاهای سرمایه ای در مقایسه با نرخ ارز بپردازیم تا در انتها بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا قیمت های کنونی خودرو در بازار کشور منطقی هستند و یا باید با کاهش نرخ ارز ، کاهش پیدا کنند. با آرا خودرو همراه باشید.
ارز
از شهریور سال گذشته که قیمت دلار حول نرخ 3700 تومان می چرخید و پس از آن، زمانی که قیمت آن توسط معاون اول ریس جمهور در 4200 تومان تثبیت شد تا به امروز، نرخ در بازار آزاد در قیمت تقریبی 11500 تومان جا خوش کرده است. اگر چه در برهه ای قیمت دلار به 19 هزار تومان هم رسید و نیز اگرچه نرخ ارزی که برای نیازهای اولیه همچون خوراک و دارو و تجهیزات پزشکی و سایر اقلام ضروری و حیاتی ما استفاده می شود عددی به مراتب کمتر و در پاره ای موارد 4200 تومان و در موارد دیگر بین 8 تا 9 هزار تومان است ولی نرخ ارزی که امروز در دسترس عموم مردم برای تجارت آزاد ، مسافرت ، دانشجویان و .... قرار گرفته و در صرافی ها عرضه می شود همان 11500 تومان است که امید می رود با ادامه روند نزولی آن به پایین تر از این مقدار نیز برسد که البته انتظار بی جایی نیز نخواهد بود.
طلا و سکه
طلا به عنوان پشتوانه پول هر کشور در آئین نامه اقتصاد جهانی تاثیرپذیرترین نرخ را به نسبت سایر کالاهای سرمایه ای از نرخ ارز دارد . اگرچه بهای جهانی آن بر روی قیمت های داخل کشور اثرگذاری می کند ولی در دراز مدت مقایسه نمودار نوسانات قیمت این فلز با نرخ ارز برادری این دو را به بهترین شکل ممکن ثابت می کند. نرخ هر گرم طلای 18 عیار در مهرماه سال 96 برابر با 150 هزار و 500تومان و قیمت هر عدد سکه بهار آزادی 1 میلیون و 312هزار تومان بوده است. این عدد امروز ،350 هزار تومان برای هر گرم طلا و 3 میلیون و 900 هزارتومان برای هر عدد سکه بهار آزادی است. بازار طلا به گزارش کارشناسان اقتصادی پرسود ترین سرمایه گذاری در بخش کالاهای سرمایه ای بوده است.
مسکن
از اطلاعات آماری مربوط به تغییر و تحولات بازار ملک با استناد به آخرین داده ها (متعلق به اسفندماه) این گونه بر می آید که معاملات خرید مسکن در تهران در سال 96 با خروج از حالت رکود و ورود به فاز پیش رونق ، 12 درصد افزایش نسبت به سال قبل(95) را داشته که در مهرماه 96، عدد 5 میلیون و 600 هزار تومان را به عنوان میانگین هر متر مربع آپارتمان در شهر تهران ثبت کرده است. بر اساس گزارش وزارت راه و شهرسازی متوسط قیمت هر متر مربع آپارتمان در پایتخت در آبان ماه سال جاری به 9 میلیون و 158 هزار تومان رسیده که تا کنون رکورد قیمت هر متر مربع آپارتمان در تاریخ جمهوری اسلامی است. صرف نظر از علل افزایش قیمت مسکن که عمده آن بر گردن افزایش نرخ ارز و به دنبال آن دستمزدها و مصالح است بهتر است بدانیم که بر اساس گزارش وزارت مسکن در سال جاری سهم دستمزد در قیمت ساخت هر متر آپارتمان 35 درصد و سهم مصالح 65 درصد بوده است که این مقدار جدای از قیمت زمین است که جداگانه محاسبه خواهد شد.
خودرو
آخرین رشد قیمت ها در خودرو مربوط به سال 92 است که با صدور مجوز شورای رقابت قیمت خودرو افزایش یافت . از آن روز تاکنون دیگر مجوز هیچ افزایش قیمتی به خودروسازان داده نشد. ملاک برای تصمیم گیری و مقایسه ،قیمت شکل گرفته در بازار برای خودروست. برای مثال قیمت سایپا 111 از مهرماه 96 با قیمت 22 میلیون و 400 هزار تومان به 38 میلیون تومان در بازار امروز رسیده است. سایر خودروها نیز به همین طریق افزایش قیمت هایی را تجربه کرده اند که به میزان ارزبری و درجه داخلی سازی و رشد قیمت در مواد اولیه تولید خودرو مربوط می شود. در کل سیستم قیمت گذاری خودرو کمی پیچیده است چرا که بعضی اجزای آن که شامل مواد اولیه و فلزات تولید داخل است یک نرخ رشد و سایر قطعات که بدلیل 100 درصد بومی سازی نشدن آن از خارج از کشور تهیه می شود به دلیل ارزبری رابطه مستقیمی با نرخ ارز دارد که البته هنوز نوع ارز اختصاص یافته(دولتی ، نیمایی و یا آزاد) به این صنعت همچنان نامشخص است . با توجه به اعلام رسمی کارشناسان مواد اولیه تولیدی در کشور که شامل موارد ذکر شده در بند اول بود به طور متوسط 70 درصد افزایش قیمت داشته اند.
| کالای سرمایه ای | نوع کالا | قیمت مهرماه 96 | قیمت آذرماه 97 | نرخ رشد | فاکتورهای موثر |
| ارز | دلار | 4.200 | 11.500 | 2.73 | - |
| طلا | سکه | 1.312.000 | 3.900.000 | 2.97 | نرخ ارز |
| مسکن | آپارتمان | 5.600.000 | 9.158.000 | 1.63 | قیمت مصالح (وابسته به قیمت مواد اولیه) |
| خودرو | تیبا(کمترین رشد) | 24.900.000 | 40.500.000 | 1.62 | نرخ ارز+ قیمت مواد اولیه |
| استپ وی(بیشترین رشد) | 54.100.000 | 142.000.000 | 2.62 | نرخ ارز+ قیمت مواد اولیه |
همان طور که گفته شد قیمت گذاری خودرو پروسه ای پیچیده و زمان بر است. در واقع هر خودرو بر اساس میزان داخلی سازی اش از افزایش نرخ ارز تاثیر می پذیرد. به این ترتیب قطعاتی که در داخل تولید می شود به طور میانگین تا 70 درصد افزایش قیمت را به واسطه رشد نرخ مواد اولیه تولید تجربه خواهند کرد و قطعات خارجی مورد نیاز در یک خودرو نیز به صورت مستقیم با نرخ ارز رابطه دارد . در ادامه جدول بررسی میزان رشد قیمت 15 خودروی پر فروش بازار داخلی و مقدار نهایی قیمت بر اساس رشد مواد اولیه و ارز تخصیص یافته آورده شده است. لازم به توضیح است که طبق استانداردهای جهانی 30 درصد از هزینه تولید خودرو مربوط به هزینه های جاری همچون دستمزد ،انرژی، تعمیر و نگهداری خط تولید ،بیمه ، مالیات و مواردی از این دست است که نسبت به گذشته تغییری نداشته و مابقی 70 درصد، متاثر از میزان تغییرات نرخ ها تغییر یافته است.
| خودرو | قیمت مهر96 | قیمت امروز |
میزان داخلی سازی |
ارزش نهایی قسمت های داخلی ساز |
ارزش نهایی قسمت های ارزبر |
هزینه های بدون تغییر |
قیمت نهایی |
| پراید 131 | 20.800.000 | 34.600.000 | 87 | 21.534.000 | 3.785.000 | 6.240.000 | 31.649.000 |
| پراید 111 | 22.400.000 | 38.000.000 | 80 | 21.324.000 | 6.272.000 | 6.720.000 | 34.316.000 |
| تیبا | 24.900.000 | 40.500.000 | 87 | 25.778.970 | 4.531.800 | 7.470.000 | 37.780.770 |
| پژو 405 | 29.100.000 | 57.100.000 | 93 | 32.204.970 | 2.851.800 | 8.730.000 | 43.786.770 |
| پژو 206 | 32.800.000 | 60.500.000 | 70 | 27.322.400 | 13.776.000 | 9.840.000 | 50.938.400 |
| پژو 207 اتومات | 50.000.000 | 112.800.000 | 70 | 41.650.000 | 21.000.000 | 15.000.000 | 77.650.000 |
| پژو پارس | 36.500.000 | 71.200.000 | 93 | 40.394.550 | 3.577.000 | 10.950.000 | 54.901.500 |
| سمند | 28.000.000 | 57.500.000 | 93 | 30.987.600 | 2.744.000 | 8.400.000 | 42.131.600 |
| دنا | 42.700.000 | 82.700.000 | 70 | 35.569.100 | 17.934.000 | 12.810.000 | 66.313.100 |
| تندر90 | 37.500.000 | 83.400.000 | 56 | 24.990.000 | 23.100.000 | 11.250.000 | 59.340.000 |
| ساندرو استپ وی اتومات | 54.100.000 | 142.000.000 | 45 | 28.970.550 | 41.657.000 | 16.230.000 | 86.857.550 |
| برلیانس H320 اتومات | 51.800.000 | 110.000.000 | 40 | 24.656.800 | 43.512.000 | 15.540.000 | 83.708.800 |
| هایما S7 توربو | 94.980.000 | 206.600.000 | 40 | 45.210.480 | 79.783.200 | 28.494.000 | 153.487.680 |
| سراتو 2000 | 91.070.000 | 205.300.000 | 35 | 37.930.655 | 82.873.700 | 27.321.000 | 148.125.355 |
| ویتارا نیو فیس | 146.980.000 | 304.400.000 | 20 | 34.981.240 | 164.617.600 | 44.094.000 | 243.692.840 |
بدین ترتیب با اعمال ضریب خطای 10 درصد و افزودن و یا کاستن از قیمت های نهایی می توان به قیمت های آتی خودرو رسید . خودرو به عنوان یک کالای سرمایه ای (البته تنها در کشور ما!) کالایی تماما متاثر از نرخ ارز نیست. خودروهای داخلی با توجه به میزان داخلی سازی رشد قیمت را تجربه کرده ولی نباید انتظار داشت که دقیقا برابر با جهش ارز ، رشد کند. قیمت خودرو حتی با احتساب نرخ امروز دلار نیز بالاتر از حد معمول به نظر می رسد و قطعا قیمت تمام شده ای پایین تر از قیمت بازار برای خودروسازان دارد چه بسا با کاهش قیمت ارز نیز می بایست مجددا مقداری از ارزش خود را با توجه به میزان داخلی سازی اش از دست بدهد.
- ۹۷/۰۹/۱۶